เรื่องมหาชาติหรือมหาเวสสันดรชาดกแบ่งออกเป็น 13 กัณฑ์ ได้แก่
กัณฑ์ที่ 1 ทศพร 19 พระคาถา เพลง สาธุการ
พระเจ้ากรุงสญชัย (แคว้นสีพีราษฏร์) ทรงอภิเษกกับนางผุสดี ผู้ได้รับพร 10 ประการ จากพระอินทร์
กัณฑ์ที่ 2 หิมพานต์ 134 พระคาถา เพลง ตวงพระธาตุ
พระนางผุสดีให้กำเนิดพระเวสสันดร วันเดียวกับที่ช้างปัจจัยนาเคนทร์ (ถือเป็นช้างคู่บารมี) ได้ถือกำเนิดขึ้น พระเวสสันดรได้อภิเษกกับนางมัทรี มีโอรสนาม "ชาลี" มีพระธิดานาม "กัณหา"
กัณฑ์ที่ 3 ทานกัณฑ์ 209 พระคาถา เพลง พญาโศก
พราหมณ์เมืองกลิงคราษฏร์ ขอช้างปัจจัยนาค ไปแก้ปัญหาภัยแล้ง พระเวสสันดรประทานให้ ชาวเมืองโกรธ จึงเนรเทศไปในป่า ก่อนออกเดินทางทรงทำ "สัตตสดก-มหาทาน" คือ ทาน 7 สิ่ง สิ่งละ 700
กัณฑ์ที่ 4 วนปเวสน์ 57 พระคาถา เพลง พญาเดิน
พระเวสสันดร พระนางมัทรี พระกัณหา พระชาลี เดินทางเข้าป่าถือเพศพรหมจรรย์ ประทับที่เขาวงกต
กัณฑ์ที่ 5 ชูชก 79 พระคาถา เพลง เซ่นเหล้า
ชูชกขอทานเอาเงินไปฝากเพื่อน แล้วก็หายไปนาน เพื่อนจึงคิดว่าตายแล้ว เลยเอาเงินไปใช้ เมื่อชูชกมาขอคืน จึงยกลูกสาวคือ นางอมิตดามาแทน นางคอยดูแลชูชกอย่างดี ชาวบ้านจึงมาต่อว่า นางจึงขอให้ชูชกไปขอเด็กมาเป็นทาสรับใช้
กัณฑ์ที่ 6 จุลพน 35 พระคาถา เพลง คุกพาทย์
ชูชกเดินทางผ่านป่าละเมาะไปพบพรานเจตบุตร
กัณฑ์ที่ 7 มหาพน 80 พระคาถา เพลง เชิดกลอง
ชูชกลวงให้อัตจุตฤาษีบอกทางไปเขาวงกต
กัณฑ์ที่ 8 กุมาร 101 พระคาถา เพลง โฮด เชิดฉิ่ง
ชูชกเดินทางถึงเขาวงกตเวลาเย็น ไม่เข้าไปขอสองกุมารกลัวว่าพระนางมัทรีจะคัดค้าน กลางคืน พระนางมัทรีฝันว่ามีชายมาฟันแขนขา ควักเอาดวงตา แหวะเอาดวงใจไป เมื่อขอให้พระเวสสันดรทำนายฝัน พระองค์ทรงทราบด้วยอนุมานญาณบารมีว่า จะมีคนมาขอสองกุมาร แต่ไม่บอกความจริง เมื่อพระนางมัทรี ออกไปหาผลไม้ ชูชกเข้าไปขอสองกุมาร พระเวสสันดรประทานให้และทรงกำหนดค่าตัวสองกุมารดังนี้ 1.ชาลี ค่าตัว 1,000 ตำลึงทอง 2.กัณหา ค่าตัว100 ตำลึงทอง และสวิญญาณกทรัพย์ (ทรัพย์ที่มีชีวิต) สิ่งละ 100 ได้แก่ ช้าง ม้า โคผู้โคเมีย ทาสชาย ทาสหญิง ชูชกเมื่อได้รับสองกุมารก็ฉุดกระชากเฆี่ยนตีไปต่อหน้าพระเวสสันดร
กัณฑ์ที่ 9 มัทรี 90 พระคาถา เพลง ทยอยโอด
พระนางมัทรีกลับจากป่าไม่พบสองกุมารก็เที่ยวตามหาจนสลบไป พระเวสสันดรแก้ไขจนฟื้น แล้วเล่าความจริงให้ฟัง พระนางก็อนุโมทนาให้
กัณฑ์ที่ 10 สักกบรรพ 43 พระคาถา เพลง กลม
พระอินทร์แปลงกายเป็นพราหมณ์มาขอพระนางมัทรีแล้วถวายคืน และ ประทานพร 8 ประการ
กัณฑ์ที่ 11 มหาราช 69 พระคาถา เพลง กราวนอก
ชูชกพาสองกุมารเดินทางมา 15 วัน เทวดาและนางฟ้ามาคอยดูแลสองกุมาร เทวดาดลใจให้ชูชกหลงเข้าไปในเมืองสีพีราษฏร์ พระเจ้าสญชัยทรงพระสุบินว่ามีชายนำดอกบัวมาถวายคู่หนึ่ง โหรทำนายว่าจะได้พบประยูรญาติ ชูชกพาสองกุมารผ่านหน้าที่ประทับ พระเจ้าสญชับจำหลานได้ จึงขอไถ่ตัวสองกุมารและทำพิธีรับขวัญ ชูชกกินอาหารเกินขนาด จนท้องแตกตาย พระเจ้าสญชัยให้ชาลีนำทางไปรับพระเวสสันดรและนางมัทรี กลับเมือง และไปนำช้างปัจจัยนาคมาคืน
กัณฑ์ที่ 12 ฉกษัตริย์ 36 พระคาถา เพลง ตระนอน
หกกษัตริย์ได้พลกันดีใจจนสลบไป พระอินทร์บันดาลให้ฝนโบกขรพรรษตกมาเป็นครั้งแรก
กัณฑ์ที่ 13 นครกัณฑ์ 48 พระคาถา เพลง กลองโยน
หกกษัตริย์กลับเข้าเมือง พระเวสสันดรขึ้นครองราชย์ และ จัดพิธีสมโภชพระนคร
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น